Języki w Algierii- w jakim języku mówią Algierczycy
Jeśli wydaje Wam się, że w Algierii ludzie posługują się klasycznym arabskim to jesteście w błędzie. Algierczycy bowiem uczą się go dopiero w szkole i nie używają go na co dzień. Języki w Algierii to dość skomplikowany temat gdyż w tym kraju trzy główne języki jakimi posługują się ludzie to dialekt algierski (dardża), język tamazigh i język francuski. Do tego dochodzą także inne dialekty języka berberskiego (tamazigh).
Oryginalnym językiem Algierii był język berberski ponieważ to nie Arabowie lecz Berberowie (zwani inaczej amazigh) są rdzenną ludnością tego kraju. Berberski miał w Algierii (i ma nadal) różne dialekty. Arabski przybył do kraju gdy Algierię najechali Arabowie. To oni wprowadzili do Algierii kulturę arabską i islam. Kiedy kraj najechali i skolonizowali Francuzi, próbowali pozbyć się rodzimej kultury, a jednym ze sposobów, było narzucenie ludziom języka francuskiego. Po odzyskaniu niepodległości język arabski został ogłoszony językiem urzędowym. Zaś w 2016 roku ogłoszono, że język tamazigh został oficjalnie językiem narodowym.
72% społeczeństwa posługuje się dialektem algierskim (dardża) zaś ok. 27,4 % posługuje się berberskim (tamazigh). Inne statystyki wskazują, że Algierczyków posługujących się językiem berberskim jest między 30 a 40%. Francuski chociaż nie ma żadnego oficjalnego statusu, jest szeroko używany przez rząd, w kulturze, mediach (gazety, internet) i edukacji (już od przedszkola). Język kabilski jest jednym z najbardziej używanych języków berberskich w Algierii. Wszelkie znaki drogowe, tablice informacyjne (na drogach, budowach, lotniskach, dworcach) są zapisane w języku arabskim i francuskim.
Na co dzień większość Algierczyków porozumiewa się mieszając dialekt algierski z językiem francuskim.
foto:wikipedia
* Zacznijmy jednak od początku i po kolei *
Język arabski został ustanowiony jako język urzędowy Algierii na mocy konstytucji z 1963 r., i zostało potwierdzone w konstytucji z 1976 r. Język ten jest zarezerwowany do użytku oficjalnego. Z klasycznym językiem arabskim (w formie w jakiej uczą europejskie szkoły językowe), można się spotkać w literaturze, niektórych gazetach, w TV i w oficjalnych dokumentach ale nie na algierskiej ulicy ani w algierskim domu. Jeśli użyjemy go w rozmowie z Algierczykiem zostaniemy zrozumiani, ale zdecydowanie będziemy mieć problem z uchwyceniem sensu odpowiedzi. Przeciętny Algierczyk zaczyna uczyć się arabskiego dopiero w szkole. Brak jego płynnej znajomości traktowany jest raczej wstydliwie. Na Saharze, wśród Beduinów używane są zazwyczaj dialekty arabskiego saharyjskiego. Sahrawi- uchodzćy z Sahary Zachodniej mieszkający w obozach dla uchodzców w algierskim Tindouf mówią w tzw. arabskim hassaniya. Algierscy Żydzi zaś mówią w swoich dialektach które należą do języków judeoarabskich.
Dardża- czyli dialekt algierski. Zwany także językiem algierskim. Głównie język mówiony chociaż młodzi ludzie piszą w nim w internecie i sms-ach. Stanowi mieszankę arabskiego, kabylskiego i francuskiego, a w niektórych regionach hiszpańskiego lub włoskiego. To właśnie w dardży rozmawia absolutna większość Algierczyków i w dardży kręcone są popularne seriale TV. Jest to język obecny w algierskich domach i na algierskich ulicach. Język codzienny. Co ciekawe Algierczycy są tak bardzo przywiązani do dialektu, że właściwie chętniej nazywają go językiem algierskim a nie dialektem. Dla większości z nich to coś o wiele więcej niż dialekt, po prostu ich własny język. Od kilku lat myśli się w Algierii nad tym aby to język algierski został tym oficjalnym. Póki co są to na razie tylko dyskusje.
Algierski arabski czerpał wpływy z języków berberskiego, tureckiego i francuskiego i to z nich ma wiele zapożyczonych słów. Algierski ma również znacznie uproszczony system samogłosek, znacznie zmienione słownictwo, nie ma końcówek pisanej wersji arabskiego. Istnieją różne lokalne odmiany algierskiego w różnych częściach Algierii. W regionie Kabylii, algierski jest obfity w berberyjskie zapożyczenia. Miasta przyportowe cechują się tym, że w dialekcie można znaleźć wpływy języka andaluzyjskiego. Nieco inne słownictwo spotkać też można przy granicy z Marokiem i Tunezją.
Podam Wam kilka przykładów:
W Oranie i okolicach ,,dziewczyna’’ to ,,chira'', zaś w Algierze ,,tafla'' (chira w Algierze to narkotyki). ,,chłopak’’ to ,,chir'' a w Algierze ,,tfol/tfal''.
Gdy chce się komuś wskazać drogę i powiedzieć ,,prosto’’- w Oranie powie się ,,goudem'' a w Algierze ,,kbela''.
,,Serce'' to w Oranie i okolicach ,,galbi'' a w Algierze ,,kalbi \''.
Na ,,chleb'' w zależności od regionu mówi się ,,khobz'' albo ,,kessra''.
W Oranie i okolicach ,,tak’’ to ,,wah’’ a ,,nie’’to ,,la’’ zaś w Algierze ,,eh'' i ,,lela''.
,,Kocham cię'' będzie w jednym regionie kraju ,,nebghik’’ a w innym ,,nhabek’’
Ciekawostką dla niektórych może być fakt, że Algierczyk w sytuacji gdy spotka Arabów z krajów w których posługują się klasycznym arabskim- zrozumie co mówią ale ów Arabowie będą mieli problem by zrozumieć Algierczyka. Coś nie coś zrozumieją ale nie będzie to najłatwiejsze zadanie. W takich sytuacjach Algierczycy zazwyczaj przechodzą na klasyczny arabski tak aby mogli zostać zrozumiani bez problemu.
Język francuski
Algieria jest drugim co do wielkości krajem frankofońskim na świecie.
Język francuski nie ma oficjalnego statusu w Algierii ale jest szeroko stosowany w państwowych instytucjach, w kulturze, w mediach (internet, część gazet), w reklamie. Stosowany jest także w edukacji- w szkołach i w środowiskach akademickich. Większość zajęć na Uniwersytetach prowadzona jest po francusku.
Przeciętny Algierczyk mówi po francusku lepiej niż w klasycznym arabskim. 2/3 Algierczyków posiada szeroką znajomość francuskiego a połowa używa go jako drugiego języka. 18 milionów Algierczyków czyli 50% populacji umie pisać i czytać po francusku. Liczba ta jest większa jeśli uwzględni się tych którzy nie potrafią pisać i czytać po francusku ale rozumieją ten język i potrafią w nim mówić. Dla wielu Algierczyków (tych wychowywanych w czasie kolonizacji francuskiej, w domach w których mówiło się po francusku) język ten jest opanowany w o wiele lepszym stopniu niż arabski i jest przez nich chętniej używany.
Francuski jest szeroko używany w codziennym życiu- w dużych miastach. Miesza się z algierskim arabskim. Malika Rebai Mammri, autorka książki ,,Syndrom języka francuskiego w Algierii’’ powiedziała, że ,,francuski jest językiem dominującym w środowisku biznesowym i zawodowym. Niektóre aspekty formalnej edukacji i badań są nadal prowadzone w języku francuskim, a znaczna część sektorów gospodarki i przemysłu a także prasa nadal używa francuskiego’’. Ponad 60% studentów w Algierii, studiuje w języku francuskim.
Oficjalne dokumenty są wydawane w języku arabskim lub zarówno w arabskim jak i francuskim.
Oficjalne dokumenty są wydawane w języku arabskim lub zarówno w arabskim jak i francuskim.
Język tamazigh i inne języki berberskie
Do średniowiecza pierwotny język berberski (inna prawidłowa nazwa: berberyjski) został podzielony na dialekty pod wpływem języka arabskiego. Współczesne dialekty berberskie są różnie klasyfikowane, ale główne z nich to tamaszek (tuareski), tarifit, tashelhiyt, tamazigh i kabylski.
foto:wikipedia
Terminu tamazigh używa się również jako ogólnego określenia dla wszystkich berberskich języków i dialektów w Maroku, Algierii i Tunezji innych niż tamaszek, którego używają Tuaregowie, a który zdecydowanie różni się językowo. W języku tamazigh mówi ok. 6-10 mln w Algierii.
Jak podaje inne źródło język tamazigh to nazwa która odnosi się w najogólniejszym znaczeniu do rodziny języków berberyjskich, zwłaszcza do ich północnej gałęzi używanej w Maroku, Saharze Zachodniej, północnej Algierii i w Tunezji. Natomiast w najwęższym znaczeniu odnosi się do języka berberskiego z Gór Atlas, obok języka tamaszek (tuareskiego) szeroko akceptowanego jako ponadregionalny język Berberów (zwanych Amazigh). Mniej więcej 1/3 Algierczyków mówi w języku berberskim.
Tamazigh od 2016 roku jest oficjalnie drugim językiem narodowy w Algierii. Posiada pięć głównych dialektów w całej Algierii.
Język kabylski jest językiem berberskim, mówionym przez Kabylów na północy i połnocnym-wschodzie Algierii. Jest używany szczególnie w Kabylii ale nie tylko. Kabylowie są największą grupą Berberów (Amazigh) w Algierii.
Dawniej tamazigh i inne dialekty zwykle zapisywano literami arabskimi. Od początku XX wieku zaczęto pisać je zmodyfikowanym alfabetem łacińskim. Od lat dziewięćdziesiątych coraz więcej zwolenników zdobywa nowoczesna wersja tzw. pisma tifinagh
Alfabet tamazigh
foto:pinterest
Berberskie języki i dialekty w Algierii:
- Kabilski, mówi w nim ok. 5 milionów osób w regionie Kabylii i okolicach
- Chaouia (zwany Tachawit, Chawi) obecny w Aurès
- Chenoua, w regionie Dahra, na zachodzie Algieru, okolice Tipazy, Cherchell i Chlef. Posiada dwa główne dialekty
- Tamazigh w mieście Blida
- Matmata, to dialekt obecny w niektórych wioskach w regionie Ouarsenis
- Beni Snous i Beni Said, to dialekty powszechne w okolicach miasta Tlemcen
- Mozabite (Tumẓabt) mówiony w M'zab, na Saharze
- Język touat, gourara, touggourt, temacine, tamaszek- obecne na Saharze, ten ostatni wśród Tuaregów w Hoggar.
Język angielski i inne języki
Wedle dostępnych statystyk język angielski jest znany przez 10% społeczeństwa. Angielskiego uczą w szkołach ale poziom jest dosyć niski. Istnieją szkoły prywatne więc każdy kto chce nauczyć się tego języka porządnie zapisuje się do szkoły językowej. W szkołach średnich wybiera się także dodatkowy język- np. niemiecki, hiszpański, włoski. Poziom nauczania również nie jest zbyt wysoki.
Komentarze
Prześlij komentarz