Czarna Wiosna w Algierii- walka o tożsamość i język rdzennej ludności Amazigh

,,Czarna Wiosna” to określenie dwóch ważnych wydarzeń w historii Algierii, które miały miejsce w regionie Kabylii, zamieszkiwanym głównie przez Kabylów, jedną z największych grup Amazigh (Berberów) i w Algierze. Ich celem było domaganie się uznania tożsamości Amazigh i nadania językowi tamazight statusu oficjalnego w Algierii. Obie „Czarne Wiosny” odnosiły się do fali protestów i starć z władzami, ale miały miejsce w różnych okresach i kontekstach.

●Czarna Wiosna 1980 (tzw. Berberska Wiosna)

Wydarzenia miały miejsce w kwietniu 1980 roku. Głównie w Tizi Ouzou, ale też w innych miastach w Kabylii. Powodem były represje wobec berberyjskiej tożsamości i języka, arabizacja kraju i marginalizowanie języka oraz kultury Amazigh, którzy są rdzennymi mieszkańcami Algierii (zamieszkiwali tereny dzisiejszej Algierii długo przed przybyciem Arabów).

Bezpośrednią iskrą było zablokowanie wykładu kabylskiego pisarza Moulouda Mammeriego, który miał mówić o poezji kabylskiej.

12 marca 1980 г. studenci Uniwersytetu w Tizi-Ouzou w liście otwartym do prezydenta domagali się prawa do rozwoju języka i kultury Amazigh oraz przyjęcia tamazight jako drugiego języka państwowego. 20 kwietnia studenci rozpoczęli strajk i zajęli Uniwersytet. W obliczu operacji wojskowej mającej na celu zakończenie strajku, mieszkańcy Tizi-Ouzou i Bejaia ogłosili strajk generalny, a w całej Kabylii wzniesiono barykady. Rząd izolował region Kabylii od reszty kraju i stłumił strajk po 4 dniach gwałtownych walk (ponad 450 osób rannych i setki aresztowań).

●Czarna Wiosna 2001

Wydarzenia miały miejsce od kwietnia do czerwca 2001 roku i objęły całą Kabylię. Bezpośrednią przyczyną było zabicie 18-letniego licealisty Massinissy Guermah przez żandarmerię. Po Kabylii przetoczyła się fala protestów studenckich i starć z policją. Ludzie chcieli wzmocnienia tożsamości kabylskiej i uznania praw językowych i kulturowych Amazigh. Doszło do masowych protestów przeciwko brutalności policji, korupcji i dyskryminacji Kabylów. Skutkiem protestów było 126 zabitych osób i 5000 rannych w starciach z siłami porządkowymi. Tymczasem ruchy kabylskie (RCD i MAK) zyskały większe poparcie.

■Władze algierskie pod presją społeczności międzynarodowej i krajowej musiały uznać język tamazight jako język narodowy (później także urzędowy). Wiosną 2002 roku został uznany za język narodowy na podstawie decyzji ówczesnego prezydenta Boutefliki.

Z politycznego punktu widzenia ,,Berberyjska Wiosna" była pierwszym spontanicznym ruchem społecznym od uzyskania niepodległości w 1962 roku.

Amnesty International Algeria co roku przypomina, że ustalenia komisji śledczej muszą doprowadzić do kompleksowego, niezależnego i bezstronnego dochodzenia w celu zidentyfikowania osób odpowiedzialnych za zabijanie protestujących od kwietnia do czerwca 2001 r. oraz do zapewnienia, że zostaną one pociągnięte do odpowiedzialności w uczciwym procesie. Do dziś dnia bowiem nikt nie odpowiedział za strzelanie do protestujących.

Zdjęcie:Ryad Kramdi/AFP