Algieria- Moja Szczypta Orientu

Na Instagramie często widuję osoby, które same nazywają siebie expatami, mieszkając za granicą, a jednocześnie te same osoby w rozmowie czy opisach innych ludzi (nie-Europejczyków) używają słowa „imigrant”. Na tzw. Zachodzie często mówi się: „Jestem expatem w Maroku/Egipcie/Tajlandii”. Tymczasem osoba z Afryki, Azji czy Ameryki Łacińskiej, która mieszka w Paryżu, Londynie czy Berlinie, nazywana jest po prostu imigrantem, migrantem lub emigrantem (jak sami wiecie, różne określenia są różnie używane- samodzielnie możecie doczytać kiedy). A przecież w obu przypadkach chodzi o to samo: ktoś mieszka w innym kraju niż ten, w którym się urodził. Różnica nie tkwi w definicji, lecz w tym, kto ma przywilej brzmieć „międzynarodowo”, a kto zostaje sprowadzony do „obcego”. Expat brzmi prestiżowo, profesjonalnie, nowocześnie. Imigrant w mediach i dyskursie publicznym często kojarzy się z biedą, problemem, zagrożeniem, z „tym, który nie pasuje”. To nie przypadek. To język, który odzwierciedla hierarc...

Bliski i Daleki Wschód czyli kolonialny język utrwalający hierarchię. Jesteśmy przesiąknięci tym nazewnictwem- uczymy się go w szkołach, widzimy w podręcznikach i mediach. Większość osób używa tych terminów z przyzwyczajenia i bez złych intencji. Warto jednak zdawać sobie sprawę, jak powstały, i świadomie próbować zmieniać swój język, bo słowa kształtują nasze postrzeganie świata i ludzi. Ostatnio pisałam Wam o języku kształtującym rzeczywistość w kontekście słów migrant i expat. Tekst  tutaj . Dziś bierzemy na tapet tzw. Bliski i Daleki Wschód.  Terminy „Bliski Wschód” i „Daleki Wschód” są wynikiem europejskiej perspektywy z XIX i XX wieku. Europejczycy wyznaczali siebie w centrum świata, resztę świata określały poprzez własny punkt odniesienia- „blisko”, „daleko”, „na wschód od nas”. „Bliski Wschód” sugerował region strategicznie ważny, ale wciąż podporządkowany ,,Zachodowi" politycznie i kulturowo. „Daleki Wschód” czyli odległy, ,,egzotyczny", pełen ,,orientalnych" wy...

30 października 1963 roku, 62 lata temu, zakończyła się Wojna Piaskowa między Algierią a Marokiem, o której mało kto dziś pamięta. Po 132 latach francuskiej okupacji Algieria dopiero zaczynała organizować swoje granice. Tymczasem Maroko, również świeżo po dekolonizacji domagało się przyłączenia terenów Tindouf i Béchar, leżących na zachodzie Algierii. Marokański król Hasan II twierdził, że obszary te „historycznie należały do Maroka”, a Francuzi włączyli je do Algierii bez konsultacji z lokalną ludnością. Algieria odrzuciła te roszczenia. Argumentowano, że granice były spuścizną kolonialną, ale ich zmiana mogłaby zdestabilizować cały Maghreb. W październiku 1963 roku doszło do starć między siłami obu krajów na pustynnym pograniczu. Marokańskie wojska zajęły kilka algierskich posterunków, a algierskie oddziały, wsparte ochotnikami z czasów wojny o niepodległość, próbowały odeprzeć atak. Walki trwały kilka tygodni. Chociaż konflikt był krótki i ograniczony geograficznie, miał ogromny wyd...

W ramach działań rządu Algierii na rzecz wzmocnienia ochrony kobiet i promowania ich praw uruchomiono nową platformę cyfrową o nazwie Himayati. Ma umożliwiać kobietom, które padły ofiarą przemocy fizycznej/psychicznej/seksualnej zgłaszanie incydentów, szukanie porad i dostęp do specjalistycznych usług. Himayati opiera się na połączeniu różnych służb bezpieczeństwa, wymiaru sprawiedliwości i ochrony zdrowia. Celem jest zapewnienie kompleksowego i dostosowanego wsparcia, niezależnie od okoliczności i regionu kraju. Himayati ma również pełnić rolę narzędzia podnoszącego świadomość społeczną na temat przemocy wobec kobiet. Inicjatywa ta stanowi ważny krok w strategii rządu Algierii, której celem jest walka z przemocą wobec kobiet i zapewnienie kobietom większego bezpieczeństwa w całym kraju. Za projekt odpowiada Ministerstwo Solidarności Narodowej, Rodziny i Statusu Kobiet.  Jednocześnie raport dotyczący przemocy wobec kobiet w Algierii, opublikowany w ramach systemu gromadzenia danych...

Rzeźba nagiej kobiety przy fontannie Aïn Fouara w algierskim mieście Setif znowu padła ofiarą wandalizmu. Aïn Fouara pochodzi z języka arabskiego i oznacza dosłownie „Źródło tryskającej wody”. Sama rzeźba nie nosi imienia, często nazywa się ją po prostu „kobieta z Aïn Fouara”. Rzeźba została stworzona pod koniec XIX wieku przez Francuza, Francisque’a Dureta, i początkowo znajdowała się w muzeum w Sétif. W 1898 roku została przeniesiona do fontanny, stąd jej obecna lokalizacja. Przedstawia nagą kobietę, co samo w sobie w postkolonialnym, muzułmańskim społeczeństwie od lat wywołuje kontrowersje w kręgach osób bardzo tradycyjnych i religijnych. Miasto Sétif po raz kolejny stało się sceną aktu wandalizmu wymierzonego w jego emblematyczny pomnik. We wtorek wieczorem pijany mężczyzna oszpecił twarz rzeźby. To już kolejny tego typu atak, który ponownie wzbudził oburzenie wśród mieszkańców. Według doniesień chodzi o tego samego człowieka, który wcześniej był już skazany za podobne czyny. Wedłu...

Dlaczego Algierczycy bronią wolności ubioru czyli szorty, nikab i pamięć przemocy z Czarnej Dekady. Decyzja władz, która wywołała kontrowersje Nadmorskie miasto Chétaïbi, położone w prowincji Annaba, uchyliło decyzję, która wywołała ostre kontrowersje. Władze lokalne oficjalnie cofnęły rozporządzenie z 7 lipca zakazujące mieszkańcom i turystom chodzenia po mieście w „strojach plażowych”- w tym w szortach- na terenie dzielnic mieszkalnych, w urzędach państwowych i obiektach użyteczności publicznej przez cały sezon letni. Decyzję tę pierwotnie uzasadniano potrzebą „zachowania przyzwoitości w przestrzeni publicznej”. Zakaz spotkał się jednak z powszechną krytyką w mediach społecznościowych. Wielu algierskich internautów określało go jako atak na wolności osobiste i nadmierną ingerencję w prywatność obywateli. Narastające kontrowersje skłoniły władze gminy do opublikowania oświadczenia, w którym wyjaśniono, że zakaz nie miał dotyczyć plaż, a jedynie niektórych przestrzeni publicznych. Jak ...

Cheikha Rimitti to jedna z najważniejszych i najbardziej kontrowersyjnych postaci w historii muzyki algierskiej, a także symbol niezależności kobiet i kultury ludowej Maghrebu. Ikona wolności artystycznej, buntu i ekspresji kobiecej tożsamości w patriarchalnym świecie. Jest dziś uznawana za klasyczną postać algierskiej kultury, nawet przez tych, którzy wcześniej ją cenzurowali. Krytyczka patriarchatu śpiewająca o seksie W latach 50. łamała tabu: opisywała seksualność, wolność kobiet, kobiece pragnienia, cielesność, spożywanie alkoholu, miłość, samotność, biedę, cierpienie kobiet. Krytykowała rolę kobiety w społeczeństwie, patriarchat, hipokryzję religijną i społeczną oraz zachowania mężczyzn (choć jej teksty były feministyczne, wielu młodych mężczyzn w Algierii uwielbiało ją. Cheb Khaled, Cheb Mami i inni królowie rai cytowali jej wersy, coverowali jej melodie. Mówili, że to ona nauczyła ich śpiewać o tym, co boli i czego nie wolno). Jej szczery język uczyniły z niej symbol wolności sł...

W Algierii herbata to znacznie więcej niż napój – to symbol gościnności, wspólnoty i rytuał codziennego życia. Podawanie gorącej herbaty jest głęboko zakorzenione w kulturze i postrzegane jako akt gościnności i szacunku – nie ogranicza się do praktycznych względów, ale ma też wymiar społeczny i symboliczny. 🫖 Czym jest algierska miętowa herbata? Podstawą algierskiej herbaty jest zielona herbata typu gunpowder, importowana najczęściej z Chin. Dodaje się do niej dużą ilość świeżej mięty oraz cukru – często naprawdę sporo! Efektem jest mocny, słodki i niezwykle aromatyczny napój, który pobudza i orzeźwia. Do herbaty Algierczycy używają różnych rodzajów mięty, w zależności od regionu i sezonu. Najczęściej to mięta nana (o słodkim, intensywnym aromacie), ale można też spotkać dziką miętę z gór lub pustynne odmiany o silniejszym, ostrzejszym zapachu. Czasem dodaje się też piołun (chiba) – daje gorzki, ziołowy posmak. 🫖 Tradycyjny sposób parzenia 1. Zieloną herbatę zaparza się najpierw w ni...

25 czerwca 1998 roku, został zamordowany Lounès Matoub. Popularny algierski piosenkarz, poeta i działacz polityczny pochodzenia Kabylskiego (Berberyjskiego). Jest jedną z najważniejszych postaci w historii współczesnej Algierii, szczególnie dla społeczności Kabyli czyli Amazigh (berberyjskiej) grupy etnicznej zamieszkującej północną część kraju. Stał się rzecznikiem sprawy Amazigh, demokracji, świeckości i praw człowieka w Algierii. Określał się jako feminista, ateista i zagorzały zwolennik wolności. Jego twórczość od początku była silnie związana z tożsamością berberyjską oraz walką o prawa ludności Kabylskiej. Teksty Matouba dotyczyły takich tematów jak wolność słowa, tożsamość kulturowa, prawa człowieka, opór wobec władzy oraz krytyka islamizmu i autorytarnego rządu w Algierii. Był gorącym orędownikiem laickości i demokracji. Otwarcie krytykował zarówno algierski reżim wojskowy, jak i islamskich fundamentalistów, co uczyniło go celem ataków. Mówił publicznie, że jest ateistą, co w k...

Już ponad 192 000 kobiet w Algierii zarejestrowało działalność gospodarczą i prowadzi własne firmy. Są formalnie wpisane do rejestru handlowego i funkcjonują jako przedsiębiorczynie. Zakładają firmy w wielu branżach: od tradycyjnego handlu i usług (np. salony fryzjerskie, gastronomia), przez nowoczesne technologie, rolnictwo ekologiczne, po sektor kreatywny i kulturowy. Coraz więcej kobiet działa w obszarach innowacji, technologii i startupów. Kobiety działają w wielu branżach: handel, gastronomia, moda, kosmetyki, usługi beauty, małe manufaktury, agencje marketingowe, technologie informatyczne, firmy usługowe, i przewozowe, branża hotelarska. Często zaczynają od działalności domowej lub mikroprzedsiębiorstw, co pozwala na elastyczne godzenie życia zawodowego i rodzinnego. Ponad 192 000 kobiet, które przekroczyły często symboliczne, „zardzewiałe” progi świata biznesu – nadal zdominowanego przez mężczyzn. Kobiet, które powiedziały „tak” swojej ambicji, niezależności i marzeniom. Przedsi...

Pamiętacie mój tekst ,, Algieria i migranci z Afryki czyli push-backi i śmierć na pustyni "? Dziś kilka słów o cichej współpracy Algierii z UE w zakresie migracji. Choć nie istnieje oficjalny traktat między Algierią a Unią Europejską, który wprost zobowiązywałby do deportowania migrantów w imieniu Europy, współpraca w tym zakresie trwa od lat- tyle że przyjmuje formy pośrednie, nieformalne i często trudne do prześledzenia. W praktyce Unia Europejska aktywnie wspiera kraje Afryki Północnej, w tym Algierię, w ramach tzw. "zarządzania migracją". Oznacza to finansowanie działań takich jak patrolowanie granic, szkolenie służb bezpieczeństwa, rozbudowa systemów nadzoru czy wspieranie lokalnych struktur odpowiedzialnych za zatrzymywanie i deportację migrantów jeszcze zanim dotrą oni na terytorium Europy. Celem tej polityki jest „powstrzymywanie migracji u źródła” zanim stanie się ona brzydko zwanym „problemem europejskim”. Co ważne, Algieria nie podpisała z UE tzw. umowy readmi...

W czerwcu 2025 roku minęło 41 lat od wejścia w życie kodeksu rodzinnego w Algierii. Reguluje on relacje i prawa rodzinne. Zawiera elementy prawa islamskiego, które wzbudziły uznanie środowisk konserwatywnych i potępienie ze strony lewicowców, sekularystów i feministek. Czym jest Algierski Kodeks Rodzinny? Kodeks rodzinny to zbiór przepisów prawnych, który reguluje kwestie związane z życiem rodzinnym – takie jak małżeństwo, rozwód, dziedziczenie, opieka nad dziećmi czy prawa i obowiązki małżonków. Obowiązuje od 1984 roku i opiera się w dużej mierze na konserwatywnej interpretacji prawa islamskiego (szariatu). Choć wprowadzono do niego pewne poprawki, kodeks nadal zawiera wiele przepisów, które ograniczają prawa kobiet, czyniąc je w praktyce zależnymi od mężczyzn. Właśnie dlatego algierski ruch kobiecy nazywa go często „kodeksem hańby” – bo zamiast chronić prawa wszystkich obywateli, utrwala nierówność płci i dyskryminację. Mimo, że konstytucja Algierii gwar...

W Algierii temat aborcji pozostaje skrajnie kontrowersyjny – ścierają się ze sobą religia, prawo, polityka i prawa kobiet. Zamiast legalnego dostępu do usług medycznych, kobiety czeka strach, wstyd, niebezpieczeństwo i kryminalizacja. Państwo milczy, społeczeństwo często potępia, ale problem nie znika. Wręcz przeciwnie – narasta. Pomimo surowych przepisów i społecznego tabu, tysiące kobiet rokrocznie przerywa ciążę, najczęściej w warunkach nielegalnych i niebezpiecznych. Liczby mówią same za siebie: aborcje są częścią algierskiej rzeczywistości, nawet jeśli ta rzeczywistość toczy się w ukryciu. Ramy prawne: Zgodnie z obowiązującym prawem, aborcja w Algierii jest dozwolona jedynie w przypadku tzw. terapeutycznego przerwania ciąży (ITG). Można ją przeprowadzić, gdy: ● ciąża zagraża życiu lub zdrowiu fizycznemu bądź psychicznemu kobiety, ● zarodek lub płód wykazuje poważne wady genetyczne lub nieodwracalne choroby. Niemożliwa jest aborcja w przypadku gw*łtu lub kazirodztwa. Próby zmiany p...

Film ,,The Little Sister"- queerowa opowieść stworzona przez trzy kobiety algierskiego pochodzenia: reżyserkę, autorkę książki będącej podstawą scenariusza oraz odtwórczynię głównej roli- był jednym z najgłośniejszych tytułów tegorocznego Festiwalu Filmowego w Cannes. Zachwycił zarówno publiczność, jak i krytyków, zdobywając Queer Palm oraz nagrodę dla najlepszej aktorki. To film głęboko osobisty, odważny i przejmujący. Intymna opowieść o młodej kobiecie rozdartej między wiarą, rodziną i miłością, która zyskała uznanie nie tylko jako queerowa historia dorastania, ale jako uniwersalna opowieść o poszukiwaniu siebie i próbie połączenia sprzecznych tożsamości. Film opowiada historię 17-letniej Fatimy, najmłodszej z trzech córek francusko-algierskiej rodziny imigrantów. Dorastając w duchu pobożności i lojalności wobec rodziny oraz tradycji muzułmańskich, dziewczyna czuje się rozdarta między religijnymi zasadami a wolnością, jaką oferuje studenckie życie. Rozpoczynając studia filozofic...