Algieria- Moja Szczypta Orientu

30 października 1963 roku, 62 lata temu, zakończyła się Wojna Piaskowa między Algierią a Marokiem, o której mało kto dziś pamięta. Po 132 latach francuskiej okupacji Algieria dopiero zaczynała organizować swoje granice. Tymczasem Maroko, również świeżo po dekolonizacji domagało się przyłączenia terenów Tindouf i Béchar, leżących na zachodzie Algierii. Marokański król Hasan II twierdził, że obszary te „historycznie należały do Maroka”, a Francuzi włączyli je do Algierii bez konsultacji z lokalną ludnością. Algieria odrzuciła te roszczenia. Argumentowano, że granice były spuścizną kolonialną, ale ich zmiana mogłaby zdestabilizować cały Maghreb. W październiku 1963 roku doszło do starć między siłami obu krajów na pustynnym pograniczu. Marokańskie wojska zajęły kilka algierskich posterunków, a algierskie oddziały, wsparte ochotnikami z czasów wojny o niepodległość, próbowały odeprzeć atak. Walki trwały kilka tygodni. Chociaż konflikt był krótki i ograniczony geograficznie, miał ogromny wyd...

W ramach działań rządu Algierii na rzecz wzmocnienia ochrony kobiet i promowania ich praw uruchomiono nową platformę cyfrową o nazwie Himayati. Ma umożliwiać kobietom, które padły ofiarą przemocy fizycznej/psychicznej/seksualnej zgłaszanie incydentów, szukanie porad i dostęp do specjalistycznych usług. Himayati opiera się na połączeniu różnych służb bezpieczeństwa, wymiaru sprawiedliwości i ochrony zdrowia. Celem jest zapewnienie kompleksowego i dostosowanego wsparcia, niezależnie od okoliczności i regionu kraju. Himayati ma również pełnić rolę narzędzia podnoszącego świadomość społeczną na temat przemocy wobec kobiet. Inicjatywa ta stanowi ważny krok w strategii rządu Algierii, której celem jest walka z przemocą wobec kobiet i zapewnienie kobietom większego bezpieczeństwa w całym kraju. Za projekt odpowiada Ministerstwo Solidarności Narodowej, Rodziny i Statusu Kobiet.  Jednocześnie raport dotyczący przemocy wobec kobiet w Algierii, opublikowany w ramach systemu gromadzenia danych...

Rzeźba nagiej kobiety przy fontannie Aïn Fouara w algierskim mieście Setif znowu padła ofiarą wandalizmu. Aïn Fouara pochodzi z języka arabskiego i oznacza dosłownie „Źródło tryskającej wody”. Sama rzeźba nie nosi imienia, często nazywa się ją po prostu „kobieta z Aïn Fouara”. Rzeźba została stworzona pod koniec XIX wieku przez Francuza, Francisque’a Dureta, i początkowo znajdowała się w muzeum w Sétif. W 1898 roku została przeniesiona do fontanny, stąd jej obecna lokalizacja. Przedstawia nagą kobietę, co samo w sobie w postkolonialnym, muzułmańskim społeczeństwie od lat wywołuje kontrowersje w kręgach osób bardzo tradycyjnych i religijnych. Miasto Sétif po raz kolejny stało się sceną aktu wandalizmu wymierzonego w jego emblematyczny pomnik. We wtorek wieczorem pijany mężczyzna oszpecił twarz rzeźby. To już kolejny tego typu atak, który ponownie wzbudził oburzenie wśród mieszkańców. Według doniesień chodzi o tego samego człowieka, który wcześniej był już skazany za podobne czyny. Wedłu...

Dlaczego Algierczycy bronią wolności ubioru czyli szorty, nikab i pamięć przemocy z Czarnej Dekady. Decyzja władz, która wywołała kontrowersje Nadmorskie miasto Chétaïbi, położone w prowincji Annaba, uchyliło decyzję, która wywołała ostre kontrowersje. Władze lokalne oficjalnie cofnęły rozporządzenie z 7 lipca zakazujące mieszkańcom i turystom chodzenia po mieście w „strojach plażowych”- w tym w szortach- na terenie dzielnic mieszkalnych, w urzędach państwowych i obiektach użyteczności publicznej przez cały sezon letni. Decyzję tę pierwotnie uzasadniano potrzebą „zachowania przyzwoitości w przestrzeni publicznej”. Zakaz spotkał się jednak z powszechną krytyką w mediach społecznościowych. Wielu algierskich internautów określało go jako atak na wolności osobiste i nadmierną ingerencję w prywatność obywateli. Narastające kontrowersje skłoniły władze gminy do opublikowania oświadczenia, w którym wyjaśniono, że zakaz nie miał dotyczyć plaż, a jedynie niektórych przestrzeni publicznych. Jak ...

Cheikha Rimitti to jedna z najważniejszych i najbardziej kontrowersyjnych postaci w historii muzyki algierskiej, a także symbol niezależności kobiet i kultury ludowej Maghrebu. Ikona wolności artystycznej, buntu i ekspresji kobiecej tożsamości w patriarchalnym świecie. Jest dziś uznawana za klasyczną postać algierskiej kultury, nawet przez tych, którzy wcześniej ją cenzurowali. Krytyczka patriarchatu śpiewająca o seksie W latach 50. łamała tabu: opisywała seksualność, wolność kobiet, kobiece pragnienia, cielesność, spożywanie alkoholu, miłość, samotność, biedę, cierpienie kobiet. Krytykowała rolę kobiety w społeczeństwie, patriarchat, hipokryzję religijną i społeczną oraz zachowania mężczyzn (choć jej teksty były feministyczne, wielu młodych mężczyzn w Algierii uwielbiało ją. Cheb Khaled, Cheb Mami i inni królowie rai cytowali jej wersy, coverowali jej melodie. Mówili, że to ona nauczyła ich śpiewać o tym, co boli i czego nie wolno). Jej szczery język uczyniły z niej symbol wolności sł...

W Algierii herbata to znacznie więcej niż napój – to symbol gościnności, wspólnoty i rytuał codziennego życia. Podawanie gorącej herbaty jest głęboko zakorzenione w kulturze i postrzegane jako akt gościnności i szacunku – nie ogranicza się do praktycznych względów, ale ma też wymiar społeczny i symboliczny. 🫖 Czym jest algierska miętowa herbata? Podstawą algierskiej herbaty jest zielona herbata typu gunpowder, importowana najczęściej z Chin. Dodaje się do niej dużą ilość świeżej mięty oraz cukru – często naprawdę sporo! Efektem jest mocny, słodki i niezwykle aromatyczny napój, który pobudza i orzeźwia. Do herbaty Algierczycy używają różnych rodzajów mięty, w zależności od regionu i sezonu. Najczęściej to mięta nana (o słodkim, intensywnym aromacie), ale można też spotkać dziką miętę z gór lub pustynne odmiany o silniejszym, ostrzejszym zapachu. Czasem dodaje się też piołun (chiba) – daje gorzki, ziołowy posmak. 🫖 Tradycyjny sposób parzenia 1. Zieloną herbatę zaparza się najpierw w ni...

25 czerwca 1998 roku, został zamordowany Lounès Matoub. Popularny algierski piosenkarz, poeta i działacz polityczny pochodzenia Kabylskiego (Berberyjskiego). Jest jedną z najważniejszych postaci w historii współczesnej Algierii, szczególnie dla społeczności Kabyli czyli Amazigh (berberyjskiej) grupy etnicznej zamieszkującej północną część kraju. Stał się rzecznikiem sprawy Amazigh, demokracji, świeckości i praw człowieka w Algierii. Określał się jako feminista, ateista i zagorzały zwolennik wolności. Jego twórczość od początku była silnie związana z tożsamością berberyjską oraz walką o prawa ludności Kabylskiej. Teksty Matouba dotyczyły takich tematów jak wolność słowa, tożsamość kulturowa, prawa człowieka, opór wobec władzy oraz krytyka islamizmu i autorytarnego rządu w Algierii. Był gorącym orędownikiem laickości i demokracji. Otwarcie krytykował zarówno algierski reżim wojskowy, jak i islamskich fundamentalistów, co uczyniło go celem ataków. Mówił publicznie, że jest ateistą, co w k...

Już ponad 192 000 kobiet w Algierii zarejestrowało działalność gospodarczą i prowadzi własne firmy. Są formalnie wpisane do rejestru handlowego i funkcjonują jako przedsiębiorczynie. Zakładają firmy w wielu branżach: od tradycyjnego handlu i usług (np. salony fryzjerskie, gastronomia), przez nowoczesne technologie, rolnictwo ekologiczne, po sektor kreatywny i kulturowy. Coraz więcej kobiet działa w obszarach innowacji, technologii i startupów. Kobiety działają w wielu branżach: handel, gastronomia, moda, kosmetyki, usługi beauty, małe manufaktury, agencje marketingowe, technologie informatyczne, firmy usługowe, i przewozowe, branża hotelarska. Często zaczynają od działalności domowej lub mikroprzedsiębiorstw, co pozwala na elastyczne godzenie życia zawodowego i rodzinnego. Ponad 192 000 kobiet, które przekroczyły często symboliczne, „zardzewiałe” progi świata biznesu – nadal zdominowanego przez mężczyzn. Kobiet, które powiedziały „tak” swojej ambicji, niezależności i marzeniom. Przedsi...

Pamiętacie mój tekst ,, Algieria i migranci z Afryki czyli push-backi i śmierć na pustyni "? Dziś kilka słów o cichej współpracy Algierii z UE w zakresie migracji. Choć nie istnieje oficjalny traktat między Algierią a Unią Europejską, który wprost zobowiązywałby do deportowania migrantów w imieniu Europy, współpraca w tym zakresie trwa od lat- tyle że przyjmuje formy pośrednie, nieformalne i często trudne do prześledzenia. W praktyce Unia Europejska aktywnie wspiera kraje Afryki Północnej, w tym Algierię, w ramach tzw. "zarządzania migracją". Oznacza to finansowanie działań takich jak patrolowanie granic, szkolenie służb bezpieczeństwa, rozbudowa systemów nadzoru czy wspieranie lokalnych struktur odpowiedzialnych za zatrzymywanie i deportację migrantów jeszcze zanim dotrą oni na terytorium Europy. Celem tej polityki jest „powstrzymywanie migracji u źródła” zanim stanie się ona brzydko zwanym „problemem europejskim”. Co ważne, Algieria nie podpisała z UE tzw. umowy readmi...

W czerwcu 2025 roku minęło 41 lat od wejścia w życie kodeksu rodzinnego w Algierii. Reguluje on relacje i prawa rodzinne. Zawiera elementy prawa islamskiego, które wzbudziły uznanie środowisk konserwatywnych i potępienie ze strony lewicowców, sekularystów i feministek. Czym jest Algierski Kodeks Rodzinny? Kodeks rodzinny to zbiór przepisów prawnych, który reguluje kwestie związane z życiem rodzinnym – takie jak małżeństwo, rozwód, dziedziczenie, opieka nad dziećmi czy prawa i obowiązki małżonków. Obowiązuje od 1984 roku i opiera się w dużej mierze na konserwatywnej interpretacji prawa islamskiego (szariatu). Choć wprowadzono do niego pewne poprawki, kodeks nadal zawiera wiele przepisów, które ograniczają prawa kobiet, czyniąc je w praktyce zależnymi od mężczyzn. Właśnie dlatego algierski ruch kobiecy nazywa go często „kodeksem hańby” – bo zamiast chronić prawa wszystkich obywateli, utrwala nierówność płci i dyskryminację. Mimo, że konstytucja Algierii gwar...

W Algierii temat aborcji pozostaje skrajnie kontrowersyjny – ścierają się ze sobą religia, prawo, polityka i prawa kobiet. Zamiast legalnego dostępu do usług medycznych, kobiety czeka strach, wstyd, niebezpieczeństwo i kryminalizacja. Państwo milczy, społeczeństwo często potępia, ale problem nie znika. Wręcz przeciwnie – narasta. Pomimo surowych przepisów i społecznego tabu, tysiące kobiet rokrocznie przerywa ciążę, najczęściej w warunkach nielegalnych i niebezpiecznych. Liczby mówią same za siebie: aborcje są częścią algierskiej rzeczywistości, nawet jeśli ta rzeczywistość toczy się w ukryciu. Ramy prawne: Zgodnie z obowiązującym prawem, aborcja w Algierii jest dozwolona jedynie w przypadku tzw. terapeutycznego przerwania ciąży (ITG). Można ją przeprowadzić, gdy: ● ciąża zagraża życiu lub zdrowiu fizycznemu bądź psychicznemu kobiety, ● zarodek lub płód wykazuje poważne wady genetyczne lub nieodwracalne choroby. Niemożliwa jest aborcja w przypadku gw*łtu lub kazirodztwa. Próby zmiany p...

Film ,,The Little Sister"- queerowa opowieść stworzona przez trzy kobiety algierskiego pochodzenia: reżyserkę, autorkę książki będącej podstawą scenariusza oraz odtwórczynię głównej roli- był jednym z najgłośniejszych tytułów tegorocznego Festiwalu Filmowego w Cannes. Zachwycił zarówno publiczność, jak i krytyków, zdobywając Queer Palm oraz nagrodę dla najlepszej aktorki. To film głęboko osobisty, odważny i przejmujący. Intymna opowieść o młodej kobiecie rozdartej między wiarą, rodziną i miłością, która zyskała uznanie nie tylko jako queerowa historia dorastania, ale jako uniwersalna opowieść o poszukiwaniu siebie i próbie połączenia sprzecznych tożsamości. Film opowiada historię 17-letniej Fatimy, najmłodszej z trzech córek francusko-algierskiej rodziny imigrantów. Dorastając w duchu pobożności i lojalności wobec rodziny oraz tradycji muzułmańskich, dziewczyna czuje się rozdarta między religijnymi zasadami a wolnością, jaką oferuje studenckie życie. Rozpoczynając studia filozofic...

Taqbaylit (ⵜⴰⵇⴱⴰⵢⵍⵉⵜ) to język kabylski, należący do grupy języków berberskich (afroazjatyckich). Jest językiem Kabylów, jednej z największych grup Amazigh (Berberów) zamieszkujących północną Algierię, głównie region Kabylia i diasporę w Europie (głównie Francja). Choć niektórzy (szczególnie z powodów politycznych) nazywają go dialektem, to z lingwistycznego punktu widzenia kabylski jest odrębnym językiem, posiada własną gramatykę, fonetykę i słownictwo, różniącą się od innych języków berberskich, takich jak tamazight, chleuh czy tuareg.  Kabylski to część rodziny języków berberskich, które istniały w Afryce Północnej na długo przed arabizacją regionu czyli przed VII wiekiem n.e. Niektóre słowa w kabylskim mają korzenie sięgające starożytnych języków libijsko-berberskich. Kultura Amazigh często zostaje sprowadzona do symboli: biżuterii, muzyki, ceramiki, jedzenia, tatuaży itp. Tymczasem istotny jest też język. Ma bogatą historię, jest nośnikiem tożsamości kulturowej, tradycji ustne...

,,Biały feminizm" (termin używany krytycznie) skupia się przede wszystkim na doświadczeniach białych, zachodnich, uprzywilejowanych kobiet. Pomija kwestie rasizmu, kolonializmu, klasy społecznej, islamofobii, czy sytuacji kobiet spoza Zachodu.  Nie odnosi się do „białych kobiet” jako takich, ale raczej do ideologii, która marginalizuje głosy kobiet z innych części świata – np. z Globalnego Południa, krajów muzułmańskich czy ludności rdzennej. Teraz słów parę o zarzutach wobec białego feminizmu w kontekście Palestyny. Mainstreamowy feminizm zachodni w tej kwestii milczy ub wybiórczo potępia przemoc. Widać tu brak solidarności z palestyńskimi kobietami i dziećmi, które giną lub cierpią w wyniku działań wojskowych Izr*ela w Gazie. Widać hipokryzję- potępianie patriarchalnej przemocy w krajach arabskich (słusznie oczywiście), ale ignorowanie przemocy militarnej wobec kobiet w Palestynie. Widać też usprawiedliwianie przemocy – niektóre zachodnie feministki deklarują poparcie dla Izr*el...